SEYYİD NİZAMOĞLU PİR HASAN HÜSAMEDDİN UŞŞAKİ(K.S)'nin dergah arkadaşı......
Yaşamı ve hakkında doyurucu bilgi bulunmayan ancak,çağının tanımmış ve büyük saygı görmüş meşahiyinden biri olan Seyyid Seyfullah Efendi(Nizam Oğlu)16 yy başında İstanbul'da doğdu.
Babası ,İmam Zeynel Abidin soyundan ve büyük şeyhlerden Seyyid Nizamüddin Hazretleridir ki İstanbul'da Silivrikapısı dışında bulunan ve kendi adıyla anılan caminin içinde gömülüdür.Divanlarında Seyyid Seyfullah,Seyyid Seyfi, Seyyid Nizamoğlu, seyfi,Seyyid Nizamoğlu,Seyfi adlarını tapşırmıştır.
Seyyid Seyfullah,Osmanlı hükümdarlarından 3.Murad Han devrinde(1574-1595) ününü duyurmaya başladı.Bu dönem içinde Osmanlı Devleti'nin her yönden düzeni bozulmaya başlar.Devamlı savaşlar yüzünden ekonomik durumunun bozulduğu ,rüşvet karşılığı memuriyetlerin satılmaya başlandığı, reaya'nın fazla vergiler yüzünden köylerini bıraktığı,
bunun kötü sonuçlar doğurduğu,bilgisizliğin ve taassub'un arttığı,Nizam Oğlu'nun şu beyitlerinden de anlaşılmaktadır.
Zulm ile doldu dünya yoktur huzuru imkan
Ma'mur olan yerleri zalimler etti viran
Alem harab'a vardı yıkıldı Mülk-i Osman
Kan ağlasun reaya çak edüben gariban
Nizam Oğlu iyi bir eğitim ve öğrenim görmüş, çağının gereği olan şeriat ve tarikat ilimlerini öğrenmiş, aydın bir zümre içinde yaşamış ve yazdığı didaktik şiirlerinde bütün
mutasavvıflar gibi o da; nefsini bilmiyenlere,dünya malına tapanlara,riykarlara ham sofulara çatan ifadeleriyle bir çok tekke şairini geçmiştir.İlahileri bestelenerek tekkelerde ayin-i cem'lerde sonraki yüzyıllarda okunmuştur.
Bu aşk bir bahr-i umman'dır buna hadd ü kenar olmaz
Delilim sırr-ı Kuran'dır bunu bilende olmaz
diye başlayan ünlü ilahisi de bazı şairler tarafından şerh edilmiştir.İnsan yapısına,özünü sezgi ipleri uzatarak inciler toplamaya çalışır.
Onaltıncı yy tekke şiiri'in en büyük temsilcilerinden biri olan şairin divanı şekil olarak divan
ve saz şiirleri üslübunda yazılmış lirik -didaktik ilahilerle bezenmiştir.Divan şiiri türündeki manzumelerinde özellikle Nesimi edası görülür.
Saçm Ve'lleyli yüzün Ve'dduha'dır
Cemalin pertev-i nur-i huda'dır
Yüzünde ayet-i Kuran yazılmış
Anı kim okumaz Hak'an cüdadır
Senin Seyyid Nizam Oğlu yolunda
Nesimi gibi can verse revadır
Nazmı genellikle dile canlı ,içten ve akıcı olan şairin en önemli ve değerli şiirleri arasında yer alır.Önemli şiirleri, saz şiiri tarzında yazdıklarıdır.
Hey yol erkan kardaşları sizin olsun bu yol erkan
Ben bir aceb derde düştüm bulunmaya gibi derman
Hicab oldu benlik bana gidemedim dosttan yana
Ben benliğimden geçmeğe şeyh elin tutmaya geldim
Hece ile yazdığı şiirlerinde genellikle Yunus Emre eda'sı açıkca görülür.
Çünkü ben yar ile yarim Mansur oldum dikin dar-ım
Nesimi yem yüzün derim assı ziyan olmaz bana
Görün Seyyid Seyfullah'ı kendinde bulmuş Allah'ı
Ben dost'u buldum billahi şekk ü güman olmaz bana
Çağında tartışma konularınından biri olan sema'ın helalliğine de değiniyor.
Yarabbi aşkın ver bana hü diyeyim döne döne
Aşk olayım ben sana hü diyeyim döne döne
Şiirlerinde, örneğin aşağıdaki beyitte olduğu gibi;
Bende Ali Abayım Ehi Beytin kemteri diyerek,İmam Caferi Sadık(a.s) mezhebinden olduğunu söyler.
Şiirlerinde Nizam Oğlu mahlasını kullanan şair ,Halveti Tarikatı 'nın Sinaniye Şubesini kuran ünlü mutasavvıf İbrahim Ümmi Sinan Hazretlerinin halifesi'dir.Alim bir zat olan Ümmü Sinan(öl.1551),gördüğü bir rüya üzerine Ümmi lakabını almıştır.Aslen Bursa'lı olduğu rivayet edilir.İstanbul'da Eyüp Sultanda (r.a)Cami yöresinde Oluklu Bayır denilen yerde,halifelerden Nasuh Efendi tarafından yaptırılan Dergah'ında gömülüdür.
Ümmi Sinan'dan sonra yaşamış olan, yine Halvetiyye'den- Niyazi-Mısrı-nin mürşidi Elmalı 'lı Seyh Muhammed Sinan da(öl 1664),Sinan Ümmi lakabıyla bilinir.
Nizam Oğlu'nun edebi kişiliğinin oluşmasında, hemen her şairimizinde olduğu gibi ,tasavvuf düşünce ve inançlarının büyük etkisi vardır.
Eşrefoğlu Rumi 'den sonra Yunus'u en iyi temsil eden Nizam Oğlu'dur.Hayatı geniş bilgimiz olmasada ,düşüncesini ve şiir gücünü kendisinden , kendi manzumelerinden öğrenebiliyoruz.Mensur eserlerinden Tac Name ve Miftah-ı Vahdet-i Vücüd da Osmanlıca olarak yayınlanmıştır. İstanbul'da H.1010(M.1601) yılında vefat eden Seyyid Seyfullah (Nizam Oğlu)hazretlerinin kabri, Silivrikapı yöresininde, Emirler Mahallesindendir.
Divanı ile manzum eserleri H.1326(M. 1908) Yılında bir arada yayınlan şairin külliyatı , aynen yayınlanarak ,Ehli Beyt -i seven canlara ve edebiyatçılarımızala bütün okurlara sunulmuştur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder