Osmanlı tarihinin en önemli şeyhülislamlarından , tefsir ve fıkıh alimlerinden birisi olan Ebbussuud Efendi,17 Safer 898/1490 tarihinde İskilip'te doğmuştur.Babası Muyiddin Muhammed,'' hünkar şeyhi'' diye tanınmaktadır.Riveyetlere göre,annesi Sultan Hatun da meşhur alim Ali Kuşcu'nun kızıdır.İlk derslerini babasından, Müeyyedzade Abdurrahman Efendi'den,Mevlana Seyyid-i Karamani'den ve Kemalpaşazade'den almıştır. 2.Beyazid döneminde padişahın dikkatini çekerek ''çelebi ulufesi'' denen 30 akçe taltif edilmiş,bilahare Seyyidi'nin kızı ile evlenmiştir.1520 yılında İnegöl İshak Paşa Medresesi'ne tayin edilmiş,akabinde Davud Paşa,Mahmud Paşa ve Gebzedeki Mustafa Paşa medreselerine müderris olmuştur.1528 yılında ise Sahn-ı Seman medresesine tayin edilmiş ve beş yıl bu görevde kalmıştır.Bundan sonra Bursa ve İstanbul kadısı olmuştur.
1537 tarihinde Kanuni Sultan Süleyman 'ın Korfu Sefer'nde Rumeli Kazaskeriliği,'ne getirilerek sekiz yıl bu makamda görev yapmıştır. 1545 tarihinde ise Fenarizade Muhyiddin efendi'nin yerine şeyhulislam olmuş,ölünceye kadar tam 30 yıl makamda kalmıştır.
Padişahlar Kanuni Sultan Süleyman ve 2.Selim döneminin en gözde ve nüfuzlu alimi olmasına rağmen , siyasi işlere karışmaktan son derece imtina etmiştir.Kanuni onun re'yi(görüşü) ile başla
yan ve elinin değdiği meselelerin hayırla neticeleneceğine kan idi.Süleynmaniye Camiinin temel atma merasimini Ebusuud efendi rica etmiştir.Kanuni'nin son seferi olan Zigetvar'da kendisine yazdığı mektupta yer alan'' halde haldaşım'',sinde sindaşım,ahiret karındaşım,tarik-i hakta yoldaşım...'' ifadeleri,onun padişah nezdindeki itibarını göstermeye kafidir.Sultan 2.Selim de
kendisine son derece saygı göstermiştir.Zaten sonraki dönemlerde meşhur olan ilmiye ricali
de onun talebesidir.
Ebussuud Efendi gayet çalışkan müderrisliği esnasında derslerini kaçırmayın,müftülüğünde de her gün pek çok meselede fetvalar veren bir kimsedir.Bir gün sabah namazında ikindeye kadar 1413 fetva verdiğini kendisi ifade etmektedir.Kanuni döneminin tımar, zemaet ve toprak meselelerini şeriatın müsade ettiği nisbette örf ve adetlere dayanarak fetvalarıyla yolunu koymuş,''mulazemet usulü'' denilen kadıların görev bekleme müddetlerini de bir nizam ve intizama bağlamıştır.Döneminde tasavvuf ve mutasavvaflarla münasebeti ve onlara biraz mesefali olması ,hatta verdiği bazı fetvalar sonradan tenkit edilen hususlardandır. Vakıfları ihya etme gayesiyle ammenin de menfatine olan '' para vakıflarına'' cevaz vermesi önemlidir..
Türkçe, arapça ve farsça bilgisi mükemmel olan Ebussuud Efendi, daha ziyade türkçe şiir ve manzumeler kaleme almıştır.Kendisine manzum olarak sorulan sorulara da manzum cevaplar verdiği,Hafız divanı'nı zamanının mutaassıplarına karşı müdafaa ettiği bilinmektedir.Devirinin
meşhur müfessir ve şeyhülislamı olan büyük alim 84 yaşında vefat ettiğinde(23 Ağustos 1574)
Haremeyn uleması gaip namazını kılmıştır.Cenazesi Eyüp Sultan civarındadır. Soyu,Rumeli Kazaskerliği'ne kadar yükselen küçükoğlu Mustafa Efendi'dendevam etmiştir.İskilip havalisinde
ve İstanbul'un bazı yerlerinde hayrat ve vakıfları bulunmaktadır....!!!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder